Cáo tật thị chúng
告 疾 示眾
春去百花落
春到百花開
事逐眼前過
老從頭上來
莫謂春殘花落盡
庭前昨夜一枝梅
______________________________________
Dịch âm:
Cáo tật thị chúng
Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tòng đầu thượng lai
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai
Sư Mãn Giác
______________________________________
Bản dịch Ngô Tất Tố:
Xuân ruổi trăm hoa rụng
Xuân tới, trăm hoa cười
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu già đến rồi
Đừng bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua, sân trước một nhành mai
______________________________________
Bản dịch Tản Đà:
Xuân đi muôn vạn hoa tàn
Xuân về thắm lại ngập tràn những hoa
Việc đời thế sự đi qua
Trên đầu tuyết điểm một vài cọng sương
Chờ cho xuân hết hoa tàn
Đêm qua sân trước nở vàng cành mai
______________________________________
Tạo Ân:
Xuân qua trăm hoa rụng
Xuân lại trăm hoa cười
Nhìn đời trôi quá vội
Đầu chợt điểm sương rồi
Đừng bảo xuân tàn hoa tuyệt tận
Đêm qua trước ngõ một cành mai.
______________________________________
Có thể cho đây là một trong những bài thơ xuân đầu tiên của nền văn học VN. Bài thơ mang năng ảnh hưởng của Thiền môn.
Thiền Sư Mãn Giác (滿覺), (1052-1096) thuộc đời thứ tám của dòng thiền Vô Ngôn Thông. Sư là học trò của thiền sư Quảng Trí, am tường cả Thích lẫn Nho, thường xuyên vân du khắp nơi. Sư được xem như là người có ảnh hưởng lớn đến Phật học bấy giờ, được vua Lý Nhân Tông ban cho danh hiệu Hoài Tín Trưởng Lão và được triều đình cất chùa Giáo Nguyên thỉnh Sư làm trụ trì.
Bài thơ (hay kệ) mượn sự vô thường của thời gian, sự qua đi hay phai tàn của vạn vật, nói lên cái luật thay đổi tự nhiên của vũ trụ. Để được khai phóng, chúng sanh đừng để mình bị che khuất bởi những chướng này. Hai câu cuối cũng có ngụ ý khuyên người đừng quá tuyệt vọng, cho dù sự thật phũ phàng trước mắt. Sư hé mở cho người đời thấy cái cùng đích sau khi khuyên rằng Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận, vì bên kia cánh cửa sẽ thấy được Nhất chi mai.
Sư đọc bài kệ trước đám đông, sau đó ngồi kiết già viên tịch. Về sau vua ban cho hiệu là Mãn Giác Thiền Sư.
Tạo Ân
Canh Tý 2020